Virüs Nedir ? Nasıl korunulur ? Nasıl temizlenir ? Ve Terimler

Virüs Nedir

Virüs, herhangi bir bilgisayara değişik yollarla girebilen ve bu bilgisayarlarda istenmeyen sonuç ve zararlara yol açan programlara verilen genel bir isimdir. Bu programların kullandığımız, bilgisayarlarda çalıştırdığımız diğer programlardan temelde bir farkı yoktur. Bu nedenle, işletim sisteminin desteklediği bütün işleri yapabilirler. Virüsleri özel kılan, girdiği sistemlere kendilerini, kullanıcının farkında olmadan veya iradesi dışında çalıştırılacağı şekilde yerleştirmesi ve sistemlere zarar vermesidir. Bir virüs kullanıcı tarafından çalıştırılmadan veya kendisini programlayan kişi tarafından önceden belirlenmiş durum oluşmadan aktif hale gelmez. Bazı virüsler ise aktif hale geldikleri halde, belli bir süre istenmeyen etkilerini göstermezler. Virüsler genel olarak etkilerini diğer çalışan programlara "bulaşarak", onlarda çeşitli değişiklikler yaparak gösterirler. Virüslerin bir diğer özelliği ise kendilerini çoğaltmaları ve hafızada değişik yerlere kaydetmeleridir. Virüsler, disketler, ağ paylaşımı, Internet (e-mail, dosya indirme, vs) yollarıyla yayılır. Virüslerin etkileri sadece rahatsızlık veren küçük problemler olabildiği gibi (ekranınıza rahatsızlık veren mesajlar çıkararak çalışmanızı bölmesi/engellemesi vb.) bilgisayarınızın hafızasını ve/veya disk alanını kullanarak bu kaynaklara verimli olarak erişiminizi engellemeleri ya da kullandığınız dosyaların içeriklerini bozmaları/silmeleri gibi oldukça zararlı etkileri de olabilir. Bunun dışında, kullandığınız bilgisayar programlarını bozabilir, çalışmalarını yavaşlatabilir, sabit diskinizin tamamını ya da önemli dosyaların olduğu kısımlarını silebilirler. Bazı virüsler ise kullanıcının bilgisayar konusundaki bilgisizliğini kullanarak yol açmadığı zararları vermiş gibi görünerek panik yaratırlar.

Nasıl korunulur

Bilgisayarlar virüslerden çeşitli acil durum disketleri, virüslere özel programlarla temizlense de, değişik virüslere karşı, bu virüsler bilgisayarınıza bulaşmadan önce önlem almak ve baştan koruma sağlamak için McAfee Anti-Virus, Norton AntiVirus, F-Prot, Dr. Solomon's Anti-Virus Toolkits vb. gibi programları bilgisayarınıza henüz herhangi bir virüs sorunu ile karşılaşmamışken kurmanız önerilmektedir. Bu programlar bilgisayarınıza bir virüsün kopyalanması, veya bilgisayarda aktif hale gelmesi söz konusu olduğunda sizi uyarmakta ve onu etkisiz hale getirmektedir. Virüslerin verebileceği zararlardan korunmak için Üniversitemizde kampüs içi lisanslı McAfee anti-virüs programı çözüm önermektedir. Bunun dışında, aşağıdaki sitelerden veya benzer Internet sitelerinden ücretli/ücretsiz anti-virüs yazılımları edinerek bilgisayarınızı virüslere karşı koruyabilirsiniz.

Bir çok anti-virüs yazılımı yeni çıkan virüslere karşı, tarama motorlarını ve virüs tanım dosyalarını güncellemek için yeni dat (virüs tanım dosyaları) ve superdat (virüs tarama motorları) dosyalarını Internet üzerinden kullanıcılarının hizmetine sunmaktadır. Bu sayede anti-virüs yazılımları yeni virüse karşı bağışıklık kazanmakta ve virüs bilgisayara kopyalandığında veya aktif hale geldiğinde kullanıcıyı uyarmakta ve virüsü etkisiz hale getirmektedir. Üniversitemizin lisanslı kullanıcısı olduğu McAfee Vscan anti-virüs programı da bilgisayarlara kurulduğu ve gerekli otomatik güncelleme ayarları yapıldığında kendisini kullanıcının herhangi bir müdahalesine gerek kalmadan güncellemekte ve bilgisayara programın kurulduğu tarihten sonra çıkan virüslere karşı koruma sağlamaktadır. Bu güncelleme virüs bilgisayara bulaştıktan sonra da işe yarayabilmektedir. Tespit edilen virüs silinmekte ve böylece sistemde yaptığı değişiklikler düzeltilebilmektedir. Ancak güncellemeden önce meydana gelmiş veri kayıplarını gidermek muhtemelen mümkün olmayacaktır.


Nasıl temizlenir

Eğer elinizde anti-virüs yazılımı yoksa bilgisayarınızda virüs olduğunu ancak (çoğunlukla) virüs etkisini gösterdikten sonra anlayabilirsiniz. Nadiren, dosya adı sabit ve bilinen virüsleri dosya adıyla tarayarak bulmak ve silmek çözüm olabilir. Bir virüsün etkileri bilgisayarda anormal yavaşlama, Windows uygulamalarında beklenmeyen hata mesajları (application error, system fault, missing files vs. gibi), bilgisayarın kilitlenmesi, rastgele DOS işletim sistemine dönmesi, normalde açılan dosyaların açılmaması, anormal sesler/görsel davranışlar ya da bilgisayarınızın isteğiniz dışında işlemler yapmaya başlaması şeklinde kendini gösterebilir. Bu durumda yapılacak şey, bir anti-virüs programı kullanarak bilgisayarın virüsten temizlenmesidir. Ancak, virüsün bilgisayara önemli ölçüde/geri dönülmez hasarlar vermiş olduğu durumlarda virüsten temizleme işlemi her zaman başarılı olmayabilir.

Bilgisayarınızda anti-virüs yazılımı olmadığı durumlarda, bu yazılıma sahip bir bilgisayarda daha önceden hazırlanmış olan acil durum disketi ile diskinizde ve disketlerinizde virüs taraması yapabilirsiniz.

Anti-virüs yazılımlarının tarama işlemi sonrasında virüs bulamaması bilgisayarda virüs olmadığını değil, sadece tarama işleminde kullanılan anti-virüs programlarının tanıdığı virüslerin mevcut olmadığını gösterir. Kullanılan anti-virüs yazılımlarının buldukları virüsleri silmeleri veya bulaştıkları dosyalardan temizlemeleri mümkün olmaması da zaman zaman karşılaşılan bir durumdur. Bu durumda kullanılan anti-virüs programının güncellenmesi veya daha güncel başka bir anti-virüs yazılımının kullanılması uygun olacaktır. Yani, kullanılan anti-virüs programının tanımadığı bir virüsün bilgisayarınıza bulaşmış olması ihtimali her zaman vardır.

Virüs'le ilgili bazı terimler

Boot Disc (Açılış disketi): Bilgisayarın açılması için gerekli olan dosyaların bulunduğu diskettir. Açılış disketleri kullanılan işletim sistemine ve işletim sisteminin sürümüne bağlı olarak değişir.

.EXE file (çalıştırılabilir dosya): Bilgisayar üzerinde işlem yapmaya yarayan ve virüslerin en çok zarar verdikleri dosya türleri.

Macro (Makro): İşletim sistemine veya kullanılan programa özgü kaydedilmiş komutlar bütünüdür. Makro virüsleri, zarar verdikleri makrodaki komutların hatalı çalışmasına ve sınırsız döngüye girmelerine yol açarak işlevlerini bozarlar.

Master Boot Record (MBR): Disk veya disketlerin dosya yapı bilgilerinin tutulduğu ve diskin ilk bölümünde yer alan kısım. Virüsler bu alandaki bilgiyi bozarak diskin yapısını bozmakta ve içindeki dosyalara erişimi engellemektedir.

OS-Operating System (İşletim Sistemi): DOS, Win3.1, Win95, Unix, Linux, Macintosh 6.X vb. gibi bilgisayarın donanımı ile uyumlu bir yapı, düzen ve ilişki içinde bilgisayarda belli işlevleri gerçekleştirmenizi sağlayan temel yazılımlardır.

Registry (Kayıt): İşlem sistemi ile ilgili belli komutların ve bilgilerin tutulduğu veri tabanıdır.

Trojan Horse (Truva Atı): Kendiliğinden yayılmadıkları için teknik olarak virüs kabul edilmeyen fakat kendisinin veya başkalarının, üzerinde bulunduğu bilgisayara zarar vermesine neden olan programlardır.

Worm (Internet solucanı): Trojanlar gibi, çoğunlukla elektronik mektuplar veya IRC gibi programlarla yayılan, fakat kendiliğinden yayılmayan ve bilgisayarın işleyişini olumsuz etkileyen programlardır.

SAĞOL